Vergi Mükellefinin Ödevleri Nelerdir?

Mükellefin ödevlerini maddi ve şekli vergi ödev­leri olarak ikiye ayırmak mümkündür. Maddi vergi ödevi, vergi borcunun eksiksiz olarak zamanında ödenmesi olarak tanımlanabilir. Şekli ödevler ise VUK’da sayılan ve aşağıda belirtilen ödevlerden oluşmaktadır.

1. Bildirim Ödevi: Mükellefler, VUK m.168’e göre işe başlamayı, işe başlama tarihinden itibaren 0n gün içinde, işi bırakmayı ve işle ilgili değişik­likleri ise bir ay içinde vergi dairesine bildirmek zorundadırlar.
2. Defter Tutma Ödevi: VUK m.171’e göre mükellefler defter tutmak zorundadırlar. Defter tutmanın amacı temelde gerek defter tutan mükel­leflerin ve gerekse üçüncü kişilerin vergi ile ilgili durumlarını incelemek ve tespit etmektir.

D Defter tutmanın amacı temelde gerek def­ter tutan mükelleflerin ve gerekse üçüncü kişilerin vergi ile ilgili durumlarını incele­mek ve tespit etmektir.

Mükellefler VUK m.171- m.214 hüküm­leri çerçevesinde faaliyet türlerine göre belirle­nen defterleri tutmak zorundadırlar. Öte yandan VUK mük.m.257 hükmü ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’na verilen yetki çerçevesinde belirlenen mükelleflerin e-defter kullanmaları zorunludur. Mükellefler, VUK m.220-m.226 hükümleri çer­çevesinde tutmak zorunda oldukları defterleri usulüne uygun olarak tasdik ettirmek zorunda­dırlar. Ayrıca mükellefler defter kayıtlarını VUK m.215-m.219 hükümlerinde belirlenen kayıt dü­zenine uygun olarak yapmak zorundadırlar.

3. Belge Düzenleme ve Kullanma Ödevi: Mü­kellefler vergilendirmeye ilişkin işlemlerini belgeye dayandırmak zorundadırlar. VUK m.227 gereğin­ce VUK’a göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan ilişki ve işlemlere ait olan kayıtların vergi hukuku yönünden değer taşıması ve geçerli olabilmesi için belgelerle kanıtlanması gerekir. Belge düzeni, mü­kellefler yönünden yaptıkları beyanların doğrulu­ğunu gösteren bir kanıtlama aracı ve vergi idaresi yönünden vergi denetim aracıdır.

Belge düzeni, mükellefler yönünden yap­tıkları beyanların doğruluğunu gösteren bir kanıtlama aracı ve vergi idaresi yönün­den vergi denetim aracıdır.

Mükellefler, VUK m.227-m.257 hükümleri çerçevesinde başta fatura olmak üzere diğer bel­geleri düzenlemek ve kullanmak zorundadırlar. Fatura, VUK m.229’a göre satılan mal veya yapı­lan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere malı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari bir belgedir.

VUK’da düzenlenen diğer belgeler ise perakende satış belgeleri, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu, sevk irsaliyesi, taşıma ir­saliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ve vergi karnesi olarak sıralanabilir. Ayrıca VUK mük.m.257 hükmü ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’na verilen yetki çerçevesinde Bakanlıkça belirlenen mükellef­lerin e-fatura kullanmaları zorunludur.

M Mükellefler VUK m.227-m.257 hüküm­leri çerçevesinde başta fatura olmak üzere diğer belgeleri düzenlemek ve kullanmak zorundadırlar. VUK’da düzenlenen diğer belgeler ise perakende satış belgeleri, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest mes­lek makbuzu, sevk irsaliyesi, taşıma irsali­yesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ve vergi karnesi olarak sıralanabilir.

4. Defter ve Belgeleri Saklama ve İbraz Ödevi: VUK m.253’e göre defter tutmak zorunda olanlarca tutulan defterler ile düzenlenen veya kullanılan bel­gelerin ilgili bulundukları yılı takip eden yılın başın­dan itibaren beş yıl süre ile saklanması zorunludur.

Ayrıca VUK m.254’e göre defter tutmak zorunda olmayanların da almak zorunda oldukları fa­tura, gider pusulası ve müstahsil makbuzları­nı düzenlenme tarihle­rini takip eden takvim yılı başından başlaya­rak beş yıl süre ile sak­lama ödevleri vardır. Bahse konu defter ve belgelerin, VUK m.256 gereğince yetkili makam ve memurlarca istenmeleri durumunda ibraz edilmesi, diğer bir ifade ile gösterilmesi zorunludur.

5. Beyanname Verme Ödevi: Türk vergi huku­kunda vergiler, ilke olarak mükellefin beyanı üzeri­ne tarh edilir. Dolayısıyla mükelleflerin en önemli ödevlerinden biri de beyanname verme ödevidir. Mükellefler ilgili kanunlarda belirtilen vergilere ilişkin beyannamelerini belirlenen sürelerde ve ek­siksiz olarak vermek zorundadırlar.

Diğer Ödevler: VUK mük.m.257 ile Hazi­ne ve Maliye Bakanlığı’na mükelleflerin ödevlerine ilişkin düzenleme yapma yetkisi verilmiştir. Bu çer­çevede Bakanlık tarafından belirli tutarı aşan öde­melerin banka veya posta aracılığıyla yapılması ve belirli mükelleflere tahsilatlarını elektronik ödeme araçları ile yapmaları zorunluluğu getirilmiştir. Bu­nun yanında VUK mük m.242 hükmü kapsamın­da Hazine ve Maliye Bakanlığı belirli mükelleflere, elektronik cihazları kullandırmak suretiyle belge düzenleme ödevi getirmiştir. Ayrıca diğer ödevler kapsamında 3100 sayılı Kanun’a göre ödeme kay­dedici cihaz kullanma ödevini saymak mümkün­dür.